هنوز یک‌سال نشده که افتخار همکاری با پایگاه نقد شعر را در مقام منتقد دارم، اما پرونده‌ام را که نگاه می‌کنم بیش از یکصد و سی یادداشت برای شعر دوستان شاعرم نوشته‌ام، این یعنی هر سه روز یک نقد، باور کنید این میزان ممارست و پشتکار آن هم از کسی مثل من بسیار بعید است، من معمولا ایده‌هایی خوبی برای انجام دادن دارم، اما از میانه‌ی هر کاری سهل انگاری و مشغله اجازه ادامه دادن نمی‌دهد، این‌که تا این حد منظم مفتخر به همکاری با پایگاه نقد شعر بوده‌ام چیزی جز علاقه و احساس مسئولیت پذیری نیست، از همین جا عید را به همه شاعران عضو این پایگاه و همکارانم تبریک می‌گویم و امیدوارم سال پیش رو برای همه‌ی ما سال بهتری باشد. می‌توان در چند موضوع کلی به آثاری که در این پایگاه خوانده‌ام بپردازم، چه آثاری که خودم برای آن‌ها یادداشت نوشته‌ام چه همکاران ارجمندم، چون یکی از مشغولیت‌های شیرین من مطالعه نقد همکاران و شعر دوستان شاعر در این پایگاه است.
ما به نوعی بازتعریف برای شعر احتیاج داریم، این به معنی تعریف علمی و مشخص شعر نیست، این بازتعریف برای زدودن تصورات رایج اما غلط در خصوص شعر بسیار ضرروی به نظر می‌رسد، این تصورات تا که مبدا و منشا پیدایش مشخصی هم ندارند گاهی در حد یک حکم قطعی در جلسات شعر مطرح می‌شوند اما ما باید بدانیم همانطور که خود شعر چندان از معیارهای علمی پیروی نمی‌کند طبعا مولفه‌های علمی و قطعی را هم نمی‌پذیرد. با توجه به مجالی که این یادداشت به ما می‌دهد چند نکته اساسی را مطرح می‌کنم و در پایان چند کتاب هم برای مطالعه معرفی می‌کنم.
1- شعر جوششی، شعر کوششی
من گروه زیادی را می‌شناسم که اساسا به تفکیک شعر به جوششی و کوششی معتقدند. یعنی معتقدند شعر یا دارای جنبه شهودی‌ست یا حاصل تمرین و مشق کردن، و این گروه فراوان شعر جوششی را مقدم و نزدیک‌تر به تعریف واقعی شعر می‌دانند، این گروه تلاش شاعر را اساسا مذموم می‌دانند و می‌گویند :شعر باید خودش بیاد! در همین پایگاه هم چندین بار همین سوال به شکل‌های متفاوت از من پرسیده شده است. می‌خواهم بگویم این شکل تفکیک اساسا اشتباه و گمراه کننده است، نمی‌خواهم به کل منکر کشف و شهود و الهام باقی و این تعابیر بشوم اما باور کنید شعر بدون تمرین و کوشش به جای نخواهد رسید، این دیدگاه شاید ابتدا توسط کسانی مطرح شد که می‌خواستند تاجی نامریی بر سر شاعر بگذارند و هنر سرودن را با عباراتی عرفانی از دیگران جدا کنند، دست کم در مورد شعر امروز می‌شود به آسانی گفت این قبیل عبارات قابل اعتنا نیست، شاعر باید تلاش کند آگاهی خود را در شئونات مختلف شعری بالا ببرد آن گاه با استفاده از قریحه و استعداد ذاتی دست به خلق اثر بزند، خب شاید بگویید این الهامات واقعا وجود دارد، من هم می‌گویم بله، بسیار برای خود من پیش آمده که مصرعی، یا سطری مثل یک جرقه در ذهنم شکل گرفته و رهایم نکرده تا برایش شعری نوشته‌ام، اما می‌خواهم بگویم همان جرقه هم به نوعی وامدار تمرین و کوشش‌های ما و آگاهی‌های ماست. پس به کل این تعریف را کنار بگذارید، تمرین کنید، بخوانید، مشق کنید، کوشش کنید و به جوشش کاری نداشته باشید، رهایش کنید هر وقت نیاز باشد به سراغ‌تان خواهد آمد.
2- وزن و قافیه شعر می‌سازد
این تصور بسیار غلط اما بسیار رایج تا حدی فراگیر است که در بسیاری از یادداشت‌هایی که در خصوص شعر دوستان در این پایگاه و نشریات دیگر نوشته‌ام به نوعی به آن اشاره کرده‌ام. توجه کنید در میان عوام که تعریفی از شعر ندارند شما همین که متنی موزون و تاحدودی متفاوت از زبان روزمره بنویسید یا بخوانید به باور آن‌ها شعر نوشته‌اید، اما بر همگان واضح است که آن تعبیر نه تنها کامل نیست بلکه غلط است، شعر بیش از آن که بر اساس لوازمش تعریف شود بر اساس نگاه متفاوت در عین استفاده از عناصر و لوازم تعریف می‌شود، پس با این حساب وزن و قافیه تنها می‌تواند به زبان شعر خدمت کند، متاسفانه گروهی که خود را در حوزه شعر صاحبنظر هم می‌دانند با تکیه بر تعریف موسیقی(موسیقی درونی) به کل جریانات شعری امروز مثل شعر آزاد را خارج از شعر می‌دانند. شاعری که می‌خواهد شعر موزون بنویسد باید به خوبی وزن و قافیه را بشناسد، این شناختن تنها در استفاده عادی از آن‌ها تعریف نمی‌شود، هر چقدر که تمرین و شناخت در این حوزه بیشتر شود شما می‌توانید از این لوازم بهتر و مطلوب‌تر استفاده کنید. فراموش نکنید استفاده کردن از این عناصر تنها در سالم استفاده کردن نیست، بلکه قافیه و وزن هم دارای امتیاز بندی‌ست، یعنی ممکن است دو قافیه سالم به یک استفاده در خدمت یک شعر نباشند.
در پایان چند کتاب مفید در حوزه تئوری و شعر معرفی می‌کنم که شاید بتوانید در تعطیلات یک یا چند مطلب تازه در حوزه شعر بیاموزید، شعر خوب خواندن هم که بخشی از آموختن است. اگر در ایام عید امکان خرید کتاب به صورت فیزیکی را هم نداشتید می‌توانید کتاب مورد نظرتان را با قیمت پایین‌تر به صورت الکترونیکی از اپلیکیشن‌هایی چون فیدیبو و طاقچه تهیه کنید.
کتاب‌های آموزشی شعر
1- روزنه / محمد کاظم کاظمی/ نشر سپیده باوران
2- تار و پود / دو جلدی/ سید مهدی موسوی/ نشر کتابستان معرفت
3- بیست تمرین برای یادگیری وزن شعر/ اسماعیل امینی / نشر ایهام
4- جلسه شعر/ اسماعیل امینی/ نشر شهرستان ادب
5- آشنایی با نقد ادبی/ عبدالحسین زرین کوب/ نشر سخن
6- تاریخ تحلیلی شعر نو/ شمس لنگرودی/ نشر نگاه
کتاب شعر
1- کتاب کلیات حسین منزوی/ نشر نگاه
2- کتاب‌های فاضل نظری/ نشر سوره مهر
3- کتاب های گروس عبدالملکیان/ نشر چشمه
