مگر می‌توان این روزها کسی را پیدا کرد که «نگران» نباشد. نگران‌بودن وُ نگران‌کردن خصلتِ جمعی ما شده است. ما «نگران‌ها»؛ پیش از این نگران بودیم وُ به فردا چشم داشتیم و حالا نگرانیم وُ حسرت گذشته می‌خوریم. در نوشتن هم به نگران‌نویسی مشغولیم و مقصد همه‌ی ...
• شعر
: به کجا چنین شتابان؟
گون از نسیم پرسید
_به هرآن‌کجا که باشد
به جز این سرا، سراییِ
محمدرضا شفیعی را که به‌خاطر می‌آورید؟
دوباره آن‌را در ذهن مرور کنید و بپرسید که چرا گون؟ چرا یک گیاه ریشه‌دار دیگر نه؟ چرا بلوط نه؟ چرا چویل نه؟ چرا گردو نه؟ چرا سیب ...
دید و دریافت‌ها از بینش و نگرش‌های حسن ریاضی (ایلدیریم)
به بهانه سوم بهمن، زادروز ایشان
حسن ریاضی (ایلدیریم) انسانی چند ساحتی در دنیای امروزی بود و صاحبنظر در ابعاد مختلف هنری و فرهنگی. به واقع خلاصه کردن دیدگاههای او پیرامون مسائل بنیادی در چندین ...
آغاز قرن ۱۴ هجری شمسی، آغاز دوران جدید شعر فارسی بود. این تصادف لفظی، یک وقوع ناگهانی و صاعقه‌وار نبود، آن‌چنان‌که تغییر، یک فرایند آنی و یک‌باره نیست. تغییرات بعد از احساس نیاز به تغییر و طی یک روند فرسایشی و بازسازشی به‌وقوع می‌پیوندند. اگر تغییرات مقارن با ...
وقتی ردیف و قافیه و قافیه‌اندیشی، مرکزگرایی محسوب می‌شوند، هنر شعر در ایجاد تناسب بین محتوا و موسیقی، بین عبارت و زنگ کلام، از طریق پرداخت مناسب، منجر به یک توازن می‌شود. توازنی که مثل راه رفتن ما روی کره‌ی زمین است. ما برای برداشتن هر گام، نیرویی به اندازه‌ی نیروی ...
اگر یادتان باشد، در یادداشت «با کلمات بازی کنیم» گفتیم که بازی‌های کلامی و زبانی انواع گسترده‌ای دارد که برای بعضی از آن‌ها اسم هم گذاشته‌اند. باز هم اگر یادتان باشد، قرار گذاشتیم که در آینده دربارۀ انواع بازی‌های زبانی بیشتر صحبت کنیم. بسیار خوب، الان همان ...
• تنازع بقا عبارت از قبول وجود یک کشمکش دائم میان موجودات زنده می‌باشد که به انتخاب انسب منجر می‌گردد. نظر کلی درباب تغییر شکل موجودات روی دو اصل بزرگ «تنازع بقا» و «انتخاب انسب » قرار دارد و خلاصه این است که افراد یک خانواده از همه حیث با هم مساوی ...
جهانِ کلمات، واقعا جهان سحرآمیزی‌ست. سخن زیبا و جان کلام را می‌توان شکافت و زیر انگشت‌های تشریح قرار داد، تا مثل یک زیست‌شناس، جزئیات هندسی و زیستی و چرایی و چگونگی‌اش را تا حدودی فهمید. بدیهی‌ست که صورت زیبا، حاصل تجمیع و تناسب جزئیات و ...
برای بعضی از مخاطبان آنچه که در ادبیات فارسی «متنیت» دارد، شاهنامه همیشه هم آخرش خوش نیست، بلکه خوشی خودِ شاهنامه است. بعضی از شیفتگان زبان‌فارسی که مخاطبان متنِ ادبی [ادبیات] هستند، به‌جای آنکه محتوا و جان‌مایه اثر را مقدمِ بر فرم اثر بدانند، مصالح و مواد ...
یکی از عناصر مهمی که در تعریف شعر به آن اشاره شده است «زبان» است. دکتر شفیعی کدکنی در کتاب ارزشمند «ادوار شعر فارسی» می نویسد: «شعر حادثه ای است که در زبان روی می‌دهد و در حقیقت، شاعر با شعر خود عملی در زبان انجام می‌دهد که خواننده میان زبان شعری او و زبان ...
مثل داشتن تصدیق رانندگی یا مجوز کسب می‌ماند، حتا در عمل، از آن هم مهم‌تر است، چه هر پیشه‌ای بخواهی راه بیندازی و هر ماشینی بخواهی برانی، می‌توانی بدون مجوز و تصدیق هم انجام بدهی، ولی این‌جا تا ندانی و نیاموخته باشی، نمی‌توانی فرمان را به دست بگیری، پس، لزوم ...
مهم‌ترین جانمایه‌ای که هر هنرمندی در آغاز فرآیند آفریدن به آن نیاز دارد، «انگیزه‌ی اصیل» است. این جمله‌ی قطعی و القایی و بیانیه‌وار یعنی چه!؟ یعنی این که هنرمند در هر سطحی از مهارت و تجربه و دانش و سایر ظرفیت‌های هنری که باشد، تا وقتی نیازی درونی، او را به ...
برای تعریف دقیق «آفرینش ادبی» که در حقیقت یکی از انواع «آفرینش‌های هنری»ست، باید پیش از هر چیز به اجزای این ترکیب اضافی نگریست. هرچند آفرینش یا خلق، اساس کار هنری‌ست، ولی باید در نظر داشت که آفرینشِ هنری بدواً «از دلِ هیچ»[1] پدید نمی‌آید. به بیانِ دیگر، ...
احتمالاً هیچ کاری در این زمانه دشوارتر از شاعری نیست در روزگاری که مرز میان شعر و ناشعر شدیداً مخدوش شده است. شبکه‌های اجتماعی، پُرند از جملات و بندهایی که زیر هم نوشته می‌شوند و پانویسانِ این متون، آن‌ها را قابل قیاس با شاهکارهای ادبی می‌خوانند و نگارندگانِ جملات ...
قرن‌هاست كه ذهن منتقدان عرصه‌ي ادبيات درگير است كه تعريف جامعي از شعر ارائه دهند و هنوز كه هنوز است اين توفيق دست نيافتني مي‌نمايد. من بنا ندارم كه به تعريف شعر برسم بلكه بر آن سرم كه به ساختار و ماهيًت آن بپردازم چرا كه روشن شدن اين دو مقوله اگر چه تعريفي از شعر را به ...
اینکه سرودن یک شعر به‌مثابۀ خلق یک اثر هنری، برخلاف خلق اثر هنری در سایر شیوه‌های هنری، نیاز به هیچ وسیلۀ گرانقیمتی ندارد و حتی می‌تواند از نوشتن و کاغذ و قلم نیز بی‌نیاز باشد، این تصور را ایجاد کرده که خلق اثر به‌واسطۀ کلمات، به همان میزان که کم‌هزینه است، ساده ...
شعر امروز به هرحال روی در تازه شدن و هماهنگ ساختن خود با ویژگی‌های زیست امروز دارد. پیداست که می‌خواهد خود را با زمانه تطبیق دهد و از تکرارها روی بگرداند. اساسا شاعر از تکرار گریزان است و همواره در تمام مظاهر زیستن در پی یافتن یا آفریدنِ دست‌نایافته‌ترین فضاها و ...
1
آنچه را که من در این مدت دو سه ساله از نوعِ اشعار رسیده به پایگاه نقد شعر دستگیرم شده است، قابل بیان در دو سه مقاله نیست. از این رو، تنها به نکات منفی این اشعار ارسالی اشاره میکنم، تا این متن بیشتر هشداردهنده و آموزشی باشد.
بسیاری از شاعران در اشعار ارسالی‌شان دستور زبان ...
ما ایرانی‌ها خودمان را مردمان شوخ‌طبعی می‌دانیم و گاهی سعی می‌کنیم این شوخ‌طبعی را حتی در گفت‌وگوهای روزمره نیز حفظ کنیم. شوخ‌طبعی به‌عنوان یک شیوۀ ادبی، هنری مکتوب است که انواع مختلفی دارد و ترکیبی از خنده، انتقاد، کنایه و مسائل غیرجدی است. اگر عناصر ...
هنوز یک‌سال نشده که افتخار همکاری با پایگاه نقد شعر را در مقام منتقد دارم، اما پرونده‌ام را که نگاه میکنم بیش از یکصد و سی یادداشت برای شعر دوستان شاعرم نوشته‌ام، این یعنی هر سه روز یک نقد، باور کنید این میزان ممارست و پشتکار آن هم از کسی مثل من بسیار بعید است، من ...
