محمّدجواد آسمان









نقد ها
هم پوسته و هم توی کادو
صدای افتادنِ برگ‌ها
آن سمتِ ماه
در یک نظر
چند نفریم و کدام طرف ایستاده‌ایم؟
روضه‌ی مکشوف
زبان مرئی، زبان نامرئی
بادآباد
پیداگُم
گُم شدن در آخرین‌ها
مغناطیسِ بی‌خویشی
خواب‌های بیداری
تکمله
کلیدِ گنج
بحبوحه
اصلِ تغزّل
دیدنِ آنچه دیگران نمی‌بینند
رازِ سُرفه‌های مادر
سیلابِ خون از زخم‌های نوح
گوش‌نوازیِ پراگماتیک
کشیدنِ رُسّ
تجدیدِ نظر
چشم‌ناپوشیدنی
مُغازِله در زاگرُس
فندک زدن به کاغذِ حالات
چالشِ خدا و خرما
فاعلِ گُم‌شده
بَندِ زنان
زخم‌های باز
از نو شاعر شدن
شاپرک و شب‌پره
عاقبت‌به‌خیری
باید بیانی تازه اندیشید
سَروِ خَم
عوض کردنِ جایِ باد و برگ
روان‌شناسیِ عشق
امکانِ گسترشِ معنای اَفعال
ابزارِ ابراز
دست‌های آلوده
بازآفرینی به جایِ بازنگاری
در گلو گریستن
وابستگیِ مُستعار، در عینِ خودبسندگی
مَرئی کردن
لذّتِ اِنکار
پاتاوَلِ شِکُفته به پاتاوِه
آن که گفت: نه!
قهقهه‌ی کوزه در آبگیر
گُم کردنِ طفلِ معنا در هیاهوبازارِ الفاظ
شعر، در اطرافِ ما جاری‌ست
قطارِ تَ تن تَ تَ تن تن
آیات
شعرم شد فدای شعر
اِجمال و تَفصیل
سَنی من ایستئیرَم؛ بی‌کم‌وکاست!
[باز]تعریف؛ از راهِ تعمیم و تعلیل
انطباقِ تصاویر
حیف است!
بَه‌بَه! چه تصاویر و تعابیرِ لطیفی!
غَمیاد
ماه رفته
آه خوزستان
ماجراگویی
سیبِ هوَسی تُحفه‌ی درویشیِ حوّا
تلقین به باغچه
بنیانِ بیان
چترهای زخمی از باران
صورَتِ مَعنا
تَر و تازه تَر
کشیدنِ مو از ماست
عیناً یعنی همین
خُشونتِ رُمانتیک
مضمونِ ادّعایی، مضمونِ اِقناعی
...گریه می‌برَد از خود کبوترانه مرا
برَکاتِ خَفیّه
به هزار و یک دلیلِ موجّه
ترَک‌های زمین را دوختن با اشک
جوهرِ انگشتِ هنر
به من بیا
نشد بگذرم
بَدَل زدن به بَدَل و یادی از عبدالقادر گُرگانی
اِسراف
گُل کاشتن
قُبحِ خِتام
انارِ شهید
عشقِ نامتعارف
به طریقِ اولی
درستش هم همین است
*ستعاره می‌لنگد
از خود، با خود، به خود
تمامش کن
شنیده‌ها و دیده‌ها
مقال و ماجرا
قاموسِ جنون
ناگزیرِ عشق شدن
تظاهراتِ کلمات
ماهِ صبح‌گاهی
إن قُلت
همنواییِ زمانیِ ارکسترِ فعل‌ها
خاوران
سیاحتِ غرب
آن غمِ شفّاف
فرم؛ نقشه‌ی راه
پژواکِ حضور در ساحاتِ تناسب
نوطَرازی
فرجِ بعد از شدّت
بال و پَرِ باور
شکرآب
Be Natural
شاعر باید زبان‌شناس هم باشد
به خودت بیا!
چیزِ زیادی کم ندارد
تا بشکفد دهان تو، پروانه می‌شوم
ابجدخوانی
ساروج
اسارت در جهانِ پیش‌گفته‌ها
معنابخشیِ مُضاعف
دَم کشیدن و تَه‌نشین شدنِ معنا!
تُنگِ نیمه‌آب
رواَندازِ گریه
از قضاوت‌ها نمی‌ترسم
گوشه‌های تأویل
آیینه‌ی بی‌تاب
ختم به خیر
قوّه‌ی شاعره
خَلقِ مَرغوب
دونفره
آهِ دَمادَم
وجاهتِ حُضور
دلبرِ بَعدی
کم‌گویی و گزیده‌گویی
تصویرِ قبل‌از‌انقلابی!
اندر ستایشِ نقدِ سلیقی!
گفت‌وگو با آینده
رؤیایی داریم
اتّحادِ شاعر و خواننده
جدالِ سعدی با راننده‌ی اسنپ
چه بهتر!
از آ تا آ
ناجیانِ فروتنِ شعر
ناهم‌رکابیِ فعل‌ها
جنسِ خوب
ریل معنی، مفهوم، مضمون؛ بافت معنوی شعر
گواهان و ادّعاها
صدای یاسمن، رویِ بالِ باد
ناسَختگی
شاعرانگیِ چکیده
احیاءِ تعبیر
عیار و اعتبارِ شعر
شنواندن به دیوار
سخن‌کوشی
بی سر به خون نشستن
نمادسازی با نگاه و بیان شاعرانه؛ پادزهر شعار و تاریخ‌مندی
انسجامِ همه‌جانبه
از آن ابهام‌ها!
قافیه‌بازی
لزومِ ترجمه‌پذیریِ معکوسِ ذهنیات به عینیات؛ یا: لَختی خود را جای خواننده بگذارید!
پُشتِ مِه
قَلَم‌وَرزی
سخت‌ترین شعر، خداحافظی از توست
تقریباً همه‌چیز
کلیدِ کلمه
وزن، قافیه و زبان
و آن‌گاه، نگاه
رستاخیزِ زبان
مستفعلُ مستف
آنَم
از تضمین به مضمون
بازیافته
دلگرفتگی
پرسیدنِ «چرا»!
راست می‌گویند
تصویرِ مُستَعار
ادامه‌ی کوهِ یَخ
شناسنامه‌ی مرگ
مطالعاتِ شنیداری
غزلباران‌ترین شولای والای روح دیوان در شب شعر حزین
ساحات
شعر به حرف می‌آید
مثنویِ بوسه
شبکه‌سازی
پَری‌فرشته
منطقِ هنری
این کلنجار را تماشا کن
هِی لباسِ تازه می‌پوشم
کهنه‌نگار
یافتنِ انگشتر از کفِ زاینده‌رود
نُصوص
ترمز سرِ پیچ
معنای عنداللّزوم
افسونِ گذشته
فوزِ عظیم
شعرِ حسابی
زخمِ انزوا و اوجِ ترانه
وحدتِ بافتِ مضمونی
شاعرانگیِ شهودی
خاطره‌بازی
اِسکاتِ خَصم
زیاده‌خواه باشید
از حرف تا تصویر
آدم‌بَدها
دو تَقّه‌ی بَخت
با عشق در حوالیِ فاجعه
ضیافتِ ناکامان
میراث
بِرَوید از خودِشان بِهـپُرسید
شعرِ خلوت، شعرِ جمع
پلک بستن بر چشمدیدِ دیگران
کلماتِ مسئولیت‌آور
برلیان‌ها
جواب می‌دهد
پَر دادنِ مُرغِ خیال
اول، درست‌نویسی
تازه‌بینی
ردیف
نقدِ حال
موسیقیِ بَلیغ
دستورِ بیان
همگنی
آن نیمه‌ی گم‌شده
سؤالِ تشنه
با همین فرمان، ولی خوش‌دست‌تر
نه، همین لباس زیباست...
قرآنِ نُدبه‌خوان
یکبارگی
در لباسِ باد و رود و برگ
الهی بهاری شَوید
قرینه‌سازی و تناسب‌آفرینی
ناخودآگاهِ آگاه
زبانِ عُرفی
رَدگُم‌کُنی
شعرِ شهری
اصلِ جنس
رفع و رجوع
عناصر همدست؛ متن یکدست
پیاده‌سازی مضمون
نگفته‌ها را بگویید
هرچه غیرمستقیم‌تر بهتر!
زادمان
ترجمه‌ی ذهنیات به عینیات
مناسبت‌های آرایه‌ساز
تعقیدِ تصویری
برگ و رقصِ مرگ
بال‌های کم‌جان
سلام ای مرگ
شکستنِ کمرِ شغاد
آدابِ کمال
عشقِ ارزان
هیچ‌جوره
گریه‌ی ظالم
بُمب‌های عمل‌نکرده
نامکشوف
کَفِ شعر
اوّلین کلیدِ توفیق
وساطتِ معنا
ققنوسِ ناباور
گامی به سوی معاصرت
حفظ کنید
گلوی شاخه‌ها
ضابطه‌های درونی‌شده
شبِ هول
لنجِ بلند
فعلاً وزن، تا بعد...
ماجرای بی‌بازگشتِ شعر
خواهید دید
آن نادیدنی
زایشِ سنگ
معنیِ رنگ
یادآور
تا میانه‌ی راه
هر واژه‌ای که شد
خوددِرَخت‌اِنگاری
مهم شمایید
در صومعه
انتخاب با شماست
به جای کوه، جان کندن
توفیق
امیدبخش
تَوَطُّن
ناباب
دو نیرو
غایبِ بزرگ
قدری صمیمانه‌تر
حالِ خونین‌دلان
یک مَن عسل
آن سه فصلِ درخت
کارکردِ مؤثر
خارج از اُسلوب
لطفِ ذات
گفت‌وگو با گذشته
آبرُفت
رفاقتِ ابیات
در عُسرتِ وزن و قافیه‌ی صحیح و معنیِ رسا
درختِ بازنشسته
آهویِ چشمانت گُریخت
تَبِ سَردِ مَهتاب
ترانه‌خوانیِ ماه
عشق و عاشقی در میانِ تیر و تَرکِش
مقدّمات
سِیلُم که کُنی...
بَرگان
شعرِ کمال‌یافته
درود بر ابیاتِ دوم!
مصرفِ بهینه‌ی واژگان
صورت‌بندیِ اقناعی
درستش این است
خانه‌ی نااَمن
نسبتاً مقبول؛ در نوعِ خود
از تنگه تا گردنه
سه مرتبه انکار، پیش از خروس‌خوان
تبر در دست‌های آشنا
اقتفا
طفلِ یتیمِ مادرِ نازای دین
تَنجیم
به همین محکمی
گُم‌شدن در بوستانِ چادرِ گُل‌دار
فردای روشن
عاقبت‌به‌خیری
یَقظه‌ی بعد از رؤیا
هم‌سطحیِ بافتار
دست‌یافته‌ها
صَعبُ‌الوُصول
بهار می‌چکد، امید می‌وزد
سه درد آمد به جانم هر سه یک‌بار
گفتن ندارد
لطفاً بیایید این‌طرفِ تراس
اقتضائاتِ تشبیه در تشبیه
فرق شهود شاعرانه با شرح یک مکاشفه‌ی معنوی
جهت‌نما
اَبیاتِ مُختَلِف‌ُالجَهات
کدام در کجا به چه اندازه؟
دنیا به ما زن‌ها بدهکار است
بدعت و بداعت
مفر
شعر هم منطقِ خودش را دارد
معترض امّا امیدوار
شعرِ بی‌خیال
حدیثِ دل‌گرفتگی
گریه در جشن و رقص در عزا
نونویسی
فهرستِ بَلایا
آهویِ دشتِ زنگاری
تَرسالی
خروج و عروج
interligne؛ بینِ سطور
برآیندِ عاطفی / عاطفه‌ی تزریقی
شایان و بایان
یک بام و دو هوا
جسارتِ خود بودن
ملاحتِ تلمیح
سِت
حدیثِ وارَفتن
سَرسَری‌نگری
جولان‌گاهِ تمارین
بلاجواب
شعر حاصل نگاه است نه زبان
انداختن خواننده وسط حوض معنا
پیوندنیافتگی و بی‌ثباتی منطق تصویری
ادبیّت / شاعرانگی
ردخور ندارد
ناصیه
وحدتِ رویّه
رثا
دست‌گَرمی
حالاحالاها
بلندای شعر
چنین کنند بزرگان
تجدید
صمیمی‌نویسی
سنگ بر سنگ
بی‌اقتضایی
پُل و پلّه
سختِ شدنی
روشنی‌افکنی
نسخه‌ی منتزع
انارِ لب از قامتِ یلدا چیدن
لرزاندن شانه‌ی ضحّاک
شعرِ پاسخ‌گو
در خدمت و خیانت قوافی شاذ
خوانشِ فعّالانه
گفتنی‌ها کم نیست
خودتحریمی
ازاله
چرایی‌ها
سرِ شاعر سلامت
آن شمعِ مُزاحم
پیدا کنید «او» را!
فطیر است
جدّی‌تر از مشکلاتِ جدّی
همسو با اراده‌ی عمومیِ شعر
زبانِ آدمیزادی
سلامت زبان، مهم‌تر از ترصیعِ لفظ
چرا بعضی از شعرها را نمی‌فهمیم؟
تقوای فرار
قابِ عکسی دورِ یک لبخند
رکب‌خورده
تناسب، التزام نیست
خانه و صاحبخانه
تا گامِ سوم
حرف ندارند
نازک‌کاری
یک راز کوچک
معجزه‌ی شاعر
مخاطبِ همزمان
ظرفیت‌ها و ظرافت‌ها
باورپذیریِ نسبت‌ها
از فرطِ حلاوت نشود باز لبانت
گُلِ محض
زیبایی غیب می‌شود!
مناسکِ شاعری
دیگر اثر نداشت
بدلکاری
نه که نمی‌توان!
زبانِ شقایق
بی‌برگی
بازمانده
پَرگُشایی
جایی که غبارِ وزن فرومی‌نشیند
باغبانِ کاهِل
تغییرِ فاز
جن‌زدگی
اشتباهی رخ داده است!
آن رویِ سنگ‌ها
بینی و بین‌الله
شاخ شمشاد
پَرِش
ترکیدن حباب
چه انتظاری داریم؟!
راهی از تائوست تا او
وحدتِ موضوع، ضامنِ وحدتِ عمودی نیست
مقداری عیب‌جویی
نسبتاً مقبول
او برای منِ شما توست یا شما؟
صُوَرِ فلکی
پنج سؤال
کدام گُل‌ها را می‌چینید؟
شعرِ دونسخه‌ای
دو بار رد شدن از یک رود
یک دست بی‌صداست؛ نمی‌مانَد!
یک سر و دو سودا
مبحث چگالی و شهود!
«توضیح‌لازم» بودن
آزمون جبر و اختیار قافیه
دوگانگی و دوگونگی
جدا افتادگی
خودبسندگی
آبرومندانه
ورزیدگی
اَبَدا
شرحِ سه راهکار
ناگفته‌گویی و تعبیراندیشی
منجلاب
غزلِ خداحافظی
شعرِ موضوعی؛ شعرِ موضعی، شعرِ موزه‌ای
دریای مُصَوَّر یا دریای مُقَطَّر؟!
به‌دردبخور
خراب اندر خراب
گِرا
فرصت‌سوزی
تته‌پته
به طبیعت، سلامی دوباره باید کرد!
شعرِ هیأتی
تظاهراتِ بی‌هدف
تَلخاشور
مُحلّل
اوصیکم بِالشّعر!
دیرهضم
همواره در راه بودن
حاسبوا
از چشمِ مخاطبانِ فردایی
ابتر
قافیه‌ی بی‌کُلاه
گشتم نبود
زودفرجامی و جوان‌مرگی
مُجاب‌نکننده
...تا بعد...
قانونِ افسانه‌ها
ارزشِ وقت‌گذاشتن...
باران‌ریز و شعرخیز
و آخر دعوانا
زنندگی
حفظ کنید و بیفزایید
فعلاً تمام!
شناختِ چشمی
سوتی
توسّلِ کافر به عشق
جَنگِ پوشاکی!
بی «را»، با «را»
سوختنِ سیخ و کباب
عزیمت از نظم به سوی شعر
تقدّس‌زدایی و تقدّس‌بخشی
هندوانه‌ی توسِفید
سِل سِله
آبِ پاکی
لزومِ هماهنگیِ تجلّیاتِ زبانی با اقتضائاتِ محتوایی و شهودیِ شعر
چند پیشنهادِ مقدّماتی برای شاعر شدن!
کیمیای جوانیِ شعر
نورِ علی نور، یا قوزِ بالا قوز؟
امیدها
قُدسی‌طُور
شعرِ بی‌خطر