تفاوت شعر و خبر

«دست دراز کن، بکش»؛ تنها سطر غیرخبری در سه شعر پیاپی!
می‌دانیم که زبان شعر، چیزی است متفاوت و متمایز از زبان خبر، و برای بهتر شناختنِ ویژگی‌های زبان شعر، باید ویژگی‌های اصلیِ زبان خبر را بهتر بشناسیم؛ اینکه ارجاعی است، ساده است، حاملِ پیام است، تک‌معنایی است، میان تمامیِ کاربران زبان مشترک است، متکی بر اقتصاد واژگان است، رسا است و... که دربرابر آن‌ها، زبان شعر، خودارجاع است، برجسته است، هدف اصلیِ آن انتقال پیام نیست، دو یا چند معنایی است، مختص کاربران حرفه‌ایِ زبان است، از سه شیوۀ ایجاز، مساوات و اطناب، برحسب نیاز یکی را برمی‌گزیند و... و با رسیدن به شناخت زبان خبر و زبان شعر و تفاوت‌های آن‌ها است که به‌راحتی می‌توانیم به تفاوتِ ماهویِ موجود میان شعر و خبر نیز برسیم. درواقع خبر، در پی انتقالِ پیام به ساده‌ترین، کوتاه‌ترین و رساترین و قابل‌فهم‌ترین شکل ممکن است، امّا شعر، در پیِ انتقالِ زیبایِ پیام است، و حتی در برخی مکاتب شعری، می‌توان گفت که شعر، صرفاً در پیِ انتقال زیبایی است.
امّا تمام آنچه گفتیم مقدمه‌ای بود بر توجه دادنِ شاعر به سازوکارِ نحویِ جملات در متن‌های شعری و غیرشعری؛
حقیقت این است که در یک متن خبریِ محض، ما عادت داریم که جملات خبریِ ساده را بشنویم: «دیشب در فلان‌ شهر زلزله آمد»، «طوفان شهرهای جنوبیِ کشور را درنوردید»، «اجلاس سران کشوارهای عضو ناتو برگزار شد» و... و اصلاً توقع نداریم که جملاتی چون «ای سخن‌های سبز نجومی!»، «چه خونِ تازۀ محزونی!»، «به کجا چنین شتابان؟»، «قاصدک! هان! چه خبر آوردی؟» و... را در متن یک خبر بشنویم و لحن‌های عاطفی، تعجبی، پرسشی، استفهام انکاری، انکاری و... را در محفل جملاتی با لحن خبری ببینیم. پس چگونه است که در یک شعر، که ادعای انتقال حس و عاطفه و لحن را دارد، انبوهی از جملات خبری ساده ـ که همگی لحن خبریِ ساده دارند ـ را می‌پذیریم؟
امیدوارم بی‌آنکه نیاز به طرح مطالب تئوریِ مفصل دربارۀ اهمیت تنوع و انتقال لحن‌ها، و متعاقباً اطالۀ کلام باشد، شاعر به اهمیت موضوع پی ببرد و دریابد که پیش بردن یک شعر از آغاز تا انجام، با جملات خبری سادۀ بی‌لحن، تا چه اندازه می‌تواند شعریت اثر را زیر سؤال ببرد، و به‌ویژه به این نکتۀ مهم برسد که لحن جملات در شروع‌ها و پایان‌های شعرها چقدر می‌تواند به همراه کردن مخاطب با شعر کمک کند. درواقع سطر آغازینِ هر شعر، آستانۀ ورودیِ شعر است و اگر برای مخاطب، توجه‌برانگیز نباشد، به‌سختی ممکن است با تمایل و علاقه سراغ سطرهای بعدیِ آن شعر برود.