کسب مهارت




عنوان مجموعه اشعار : خیال محال
شاعر : احمد صفری


عنوان شعر اول : خیال محال

بگذار این‌بار، نگویم بمان
ماندن به اجبار
به همان اندازه‌ تلخ است
که رفتن به اختیار
بگذار این‌بار؛
به هم یادگاری ندهیم
تا عابری به من
و شاید هم سفری به تو
دستمال کاغذی تعارف نکند
بگذار این بار؛
قطار که آمد سوار نشوی
دست تکان ندهی
و این بلندگوهای بی محل
سخت جانی‌ام را
با شعر قیصر امتحان نکنند:
قطار می‌رود
تو می‌روی
بگذار این‌بار؛
تمام ایستگاه نرود
سادگی‌ست
اما شاید بر‌گردی



عنوان شعر دوم : یادت نیست

شال و کلاه کن شبی
به خواب‌های من بیا
و از دهان خشک آن انارها
از آن بهارها بپرس
از آن بلوغ قرمزی
که جای بوسه‌‌های ناگهانی‌اش
به روی صورت درخت مانده است



عنوان شعر سوم : .
.
نقد این شعر از : محمد مستقیمی (راهی)
عنوان شعر اول : خیال محال

بگذار این‌بار، نگویم بمان
ماندن به اجبار
به همان اندازه‌ تلخ است
که رفتن به اختیار
بگذار این‌بار؛
به هم یادگاری ندهیم
تا عابری به من
و شاید هم سفری به تو
دستمال کاغذی تعارف نکند
بگذار این بار؛
قطار که آمد سوار نشوی
دست تکان ندهی
و این بلندگوهای بی محل
سخت جانیم را
با شعر قیصر امتحان نکنند:
قطار می‌رود
تو می‌روی
بگذار این‌بار؛
تمام ایستگاه نرود
سادگی‌ست
اما شاید بر‌گردی

نقد:
فضای روایت این شعر تا اندازه‌ای غلط‌انداز است چون در نگاه اول ممکن است خواننده به این داوری برسد که فضای روایت فضای احساس شاعر است البته دلیل این اشتباه این است که فضای روایت فضایی احساسی است اما اگر دقت شود روایت به گونه‌ایست که اگر واقعاً فضای احساس شاعر هم باشد اما نحوه‌ی روایت، آن را استعاری می‌کند چون با کمی دقت درمی‌یابیم که تمام پدیده‌ها و عناصر روایت می‌توانند استعاره شوند استعاره‌ای که با دیدگاه خواننده به معنا می‌رود: ایستگاه قطار و همچنین خود قطار می‌تواند هر جایی و هر پدیده‌ای باشد و راوی متن و مخاطب راوی هم در متن می‌توانند هر کس و هر چیز باشند و بنا به دیدگاه خواننده به معنا می‌روند حال فضای روایت یک فضای عاشقانه انتخاب شده است یا یک فضای بدرود، باشد چون فضای خیال شاعر می‌تواند هر فضایی باشد البته روایت می‌توانست ملموس‌تر شود و از پدیده‌های انتزاعی کم‌تر استفاده شود برای مثال تلمیح به شعر قیصر قدری روایت را از فضا دور می‌کند و به نظر می‌رسد لحظاتی کوتاه شاعر به خودآگاه رفته است گرچه زود روایت جمع و جور شده و به فضای اصلی برمی‌گردد.
در هر حال شعر خوبی است و موفق است گرچه می‌توانست در روایت بهتر هم باشد گرچه زیبا آغاز می‌شود و کنایات گریستن هم بسیار زیبا به کار رفته است مخصوصاً نحوه‌ی ورود به فضای روایت که ایستگاه است خیلی هنری و زیباست تنها همان تلمیح که ظاهراً باید از بلندگوی ایستگاه شعر قیصر پخش شود که گمان نکنم چنین باشد و تنها در ذهن راوی است که این پرش ذهنیاتفاق افتاده و خوب تداعی نشده است باید جملات بلندگو راوی را به فضای شعر قیصر ببرند نه این که خواننده برداشت کند شعر قیصر از بلندگوی ایستگاه پخش می‌شود.

عنوان شعر دوم : یادت نیست

شال و کلاه کن شبی
به خواب‌های من بیا
و از دهان خشک آن انارها
از آن بهارها بپرس
از آن بلوغ قرمزی
که جای بوسه‌‌های ناگهانی‌اش
به روی صورت درخت مانده است

نقد:
این یکی هم که نیمایی است و موزون زیباست ساده و روان البته روایت قدری پیچیدگی دارد. پرسش‌های مطرح شده چندان گویا نیستند: پرسش از دهان خشک انارها که لابد انارهای ترک خورده و خشکیده روی درخت است اما کنایه از چیست قرینه‌ای وجود ندارد و همچنین پرسش از بهارها و بلوغ قرمز و همچنین بوسه‌ی ناگهانی اگر این موارد کنایه نباشند که من اعتقاد دارم کنایه‌اند متن در فضای احساس است و تنها خاطره‌ای در نامه‌ای برای شخصی نوشته شده است اما اگر کنایه‌های اشاره شده کنایه شوند و قرینه‌ها برای کشفشان در متن بیاید فضای روایت عوض شده و از فضای احساس به فضای خیال رفته و استعاری می‌شوند باغ خزان‌زده‌ی خشکیده‌ای به تصویر می‌رود که اتفاق‌هایی در آن افتاده است ولی با این روایت مشکل است بپذیریم فضای استعاری روایت را.
دوست بسیار عزیز! همان گونه که پیش از این هم اشاره کرده‌ام شما ماهیت هنری شعر را بخوبی شناخته‌اید ممکن گهگاهی روایت شما نقص‌هایی داشته باشد نگران نباشید نیمه دوم آفرینش شعر که روایت کردن است اکتسابی و آموختنی است و کم‌کمک شگردها وگوشه‌ها و کناره‌ها را می‌شناسید و به مهارت کافی در روایت هم می‌رسید من ایمان دارم که آن روز نزدیک است.

منتقد : محمد مستقیمی (راهی)

محمد مستقیمی با نام هنری (راهی), شاعر , نویسنده, پژوهشگر, مترجم, منتقد در یلدای سال 1330 در روستای چوپانان بخش انارک شهرستان نایین در خانواده‌ای که از پدر انارکی و از مادر بیابانکی بود متولد شد، نسب او از طرف مادر با فاصله‌ی چهار نسل به هنر جندقی و با ...



دیدگاه ها - ۱
احمد صفری » سه شنبه 08 شهریور 1401
درود خدمت استاد گرامی و سپاس از نقد موشکافانه حضرت‌عالی، که به درستی فرمودید. در مورد نحوه روایت بسیار آموختم. گره های فراوانی هم در مورد قرینه برایم باز کردید. سایه‌تان مستدام. با احترام احمد صفری

برای ارسال نظر وارد پایگاه شوید.