آسان گیری در شعر ممنوع!

شاید خیلی ها در نگاه اول فکر کنند سرودن شعر سپید از شعر موزون و مقفی راحت تر است. دلیل این تصور این است که آموختن قواعد وزن و قافیه برای بسیاری از کسانی که در ابتدا وارد حوزۀ شعر می شوند، سخت و زمان بر است. این قواعد البته برای کسی که ذهن و گوش موسیقایی قدرتمندی داشته باشد، به سهولت آموخته می شود اما وقتی شاعر بر آن ها تسلط یافت، دستش باز و خیالش آسوده است. دلیل این است که ما در این حوزه با مجموعه ای از قواعد تثبیت شده رو به رو هستیم. برای مثال قاعدۀ قافیۀ شایگان مشخص است و به همین دلیل معیار مشخصی دربارۀ داوری شعر نیز وجود دارد. اگر شاعری در یک شعر موزون و مقفی از این قاعده تخطی کند، این ایراد را می توان به او گوشزد کرد و تأکید کرد که این ایراد را باید اصلاح کند. دربارۀ شعر سپید اما داوری به همین سادگی ممکن نیست چرا که بنیاد این گونه از شعر، بر فرآروی از قاعده های تثبیت شده استوار شده است. در شعر سپید معیار دقیق و همه پسندی دربارۀ اینکه ما با یک شعر رو به رو هستیم یا یک نثر ادبی هم وجود ندارد. برای همین است که معتقدم برخلاف تصور عموم، شعر سپید سخت تر از شعر کلاسیک است چرا که شاعر شعر سپید باید چنان قدرتمند و تأثیرگذار بسراید که مخاطب خود را مجاب کند که با «شعر» طرف است.
شاعر شعر سپید به همین دلیل باید انرژی بیشتری برای شعر بگذارد، بیشتر بکوشد، بیشتر در زبان دقیق شود و در آن تصرف کند، بیشتر به تصویرسازی متکی باشد تا بتواند مخاطب خود را قانع کند. این اتفاق در شعر « روز قلم» نیفتاده است. از شاعر این شعر می‌پرسیم که کدام کارویژه را در زبان صورت داده است که مخاطب را متقاعد کند، او به زبان شعر توجه ویژه‌ای داشته است؟ شاعر حتی زبان عادی و روزمره را هم به درستی استفاده نکرده است. وقتی می توان به سادگی و خوبی گفت: «تو متولد شدی» چرا باید این گونه متکلفانه نوشت که «تو تولد یافتی»؟
نکتۀ مهم تر این است که در این شعر کوتاه با پایان بندی ضعیفی هم رو به رو هستیم. انتظار این بود که شاعر اقلاً برای پایان شعر، تمهیدی مشخص داشت. شعر با تصویری ارجمند پایان می یافت و اقلاً از این منظر شعر در ذهن مخاطب حک می شد. به شاعر این شعر توصیه می کنم مطالعۀ شعرهای خوب شاعران سپیدسرا را با نگاهی به تکنیک‌هایی که آن‌ها در شعر به کار برده اند جدی بگیرد و سعی کند در سرودن شعر، آسان گیری نکند و نیندیشد که هرچه ما به عنوان شعر به مخاطب ارائه کنیم، مخاطب نیز به عنوان شعر از ما می‌پذیرد.