وزن؛ قافیه؛ ردیف




عنوان مجموعه اشعار : مرده است
شاعر : امیرحسن مهدیزاده


عنوان شعر اول : اشتباه
به تو گفتیم بمان گفتی نمانم بهتر است
ملالی نیست باکی نیست اگر این بهتریست
دل مارا بسوزان و برو و هی بگو
به سمت دل نیا بر دل هزاران مشتریست
بجنگه جنگ چشمان تو بودیم حالا
درون جنگ هم با دیگری هم سنگری
دل و جان و تو شد اهن عزیزم حالا
برو خود را نشانی ده بر اهنگری
ز ما بود اشتباه عشق بازیه زیاد
غلط کردیم گفتیم چشمانت نگاه مادریست

عنوان شعر دوم : شهر من
شهر من آکنده از عشق و پر از درد نبود
همه عاشق هیچ دلی به دلی سنگ نبود
عشق باعث حال خوش و خوشحالی
شهر من هیچ دلی هیچ دلی تنگ نبود
راه هر مشکل ماندن و تشدید تلاش
هیچگاه مسئله ای باعث یک جنگ نبود
پس چه شد شهر قشنگم ایا شهری هست ؟
بر تن شهر من جامع بد رنگ نبود
عشق یک ماندنیه در دل او بیش نبود
روزگاری که عشق بسیار یک ننگ نبود


عنوان شعر سوم : ما
ما همانیم ، همان داستانِ غم ِدلگیریم
به گذشته تَلخمان ، هَمیشه قفل و زَنجیریم
دلبسته به عشقیم و فرار از دنیا
که به ما گفت بدون عشق هر روز میمیریم؟

بی کسی ،دنیا نشد هیچ، بی خودت هیچ است
همه ي ترس درخت از غمِ زخمِ تیشه است‌
در عوض یادت بماند ای درخت
همه یِ قدرت و اِثبات درخت در ریشست

ما همان بَسته و گیرهِ غم و اندوه دِلیم
ما همان تنه جسمانیه بی روح و دودلیم
که به ما گفت منجی نجاتمان عشق است؟
همه مان در مِزُون عشق،تنها مدلیم

عاقبت دیو صِفتان بر دل ما چیره شدند ‌
غَم و اندوه و شکست بر دلمان چیره شد اَست
عاقبت هر که به راه خود دچار است، اِنسان
موسیٰ پی خود و انسان هم پی دین خودش

ما همان موسیٰ عصا بشگسته ایم
دریا که هیچ آدم هم به ما رحم نکرد.....
نقد این شعر از : روح‌الله احمدی
سلام دوست جوانم! به پایگاه نقد شعر خوش آمدید! خوشحالم که همین ابتدای کار تصمیم گرفته‌اید نوشته‌هایتان را برای نقد بفرستید. آگاه شدن از نقاط ضعف و قوت نوشته، می‌تواند به بهبود کیفیت آن منجر شود. من و دوستانم در پایگاه نقد شعر سعی می‌کنیم در این راه به شما کمک کنیم اما لازم است که کنار این نقدها، مطالعۀ خوب و کافی هم داشته باشید. در ادامه نکاتی را می‌گویم که بدانید در چه زمینه‌هایی به مطالعۀ بیشتری نیاز دارید.
درست است که خودروهای بنز با خودروهای سایپا از نظر کیفیت اختلاف دارند (البته که اختلاف جزئی است!) اما به هر حال هر دو خودرو هستند. یعنی قیافۀ اتوموبیل دارند، موتور دارند، لاستیک دارند و وقتی گاز می‌دهید، راه می‌روند. (بماند که محصولات ایرانی گاهی خسته می‌شوند و راه هم نمی‌روند!) این حداقلی‌ها باید در انواع شعر هم رعایت شود؛ یعنی یک نوشته باید حداقل شبیه شعر باشد تا بعد بررسی کنیم که شعر ما چه کیفیتی دارد. اولین عناصری که باید در شعر رعایت کنید، وزن و قافیه است.
نظم و هماهنگی در مصراع‌ها و نوع چیده شدن انواع هجا در شعر، با وزن شعر مشخص می‌شود. هر مصرع از شعر باید موزون باشد و تمام مصرع‌های یک شعر باید یک وزن مشترک داشته باشد. ما در اشعار فارسی وزن‌های مختلفی داریم اما هر شعر فقط از یک وزن استفاده می‌کند. از نوشته‌هایتان مشخص است که دربارۀ وزن اطلاعاتی دارید اما این دانسته‌ها برای نوشتن شعر کافی نیست. نیاز است که با مفهوم هجا و انواع آن بیشتر آشنا شوید، تقطیع وزن را بهتر یاد بگیرید و انواع وزن شعر را بشناسید. اگر مثل دوران ابتدای تحصیل، «گفتم» و «گفتیم» را بخش کنیم، هر دو واژه دو بخش دارند اما در تقطیع وزن، این دو کلمه با هم تفاوت دارند و نمی‌توانند وسط مصراع به جای هم استفاده شوند؛ به همین دلیل است که در اولین نوشته‌تان «به تو گفتیم بمان» مشکل وزنی دارد اما اگر می‌نوشتید «به تو گفتم بمان» وزن درستی داشت. بیشتر مصرع‌های نوشته‌هایتان مشکلات وزنی ریز و درشتی دارند؛ این یعنی نیاز است که دربارۀ وزن مطالعۀ زیادی داشته باشید. شعر هم زیاد بخوانید. شعر خواندن باعث می‌شود که کم‌کم وزن شعر در ذهن شما ماندگار شود. برای اولین تجربه‌های نوشتن، از وزن‌های ساده‌تر و رایج‌تر استفاده کنید. وزن‌های پراستفادۀ شعر فارسی را پیدا کنید و از آن‌ها برای نوشتن بهره ببرید. کتاب «روزنه» نوشتۀ محمدکاظم کاظمی از کتاب‌های مفید در زمینۀ آموزش شعر است.
در کنار وزن، باید دربارۀ قافیه هم مطالعه کنید و قواعد آن را بیشتر یاد بگیرید. قافیه‌ها کلماتی شبیه به هم هستند که با همراهی وزن، آهنگ خاصی به شعر می‌دهند. اوضاع قافیه‌های نوشته‌هایتان هم مثل وزن آن‌هاست؛ یعنی نیاز است که دربارۀ قافیه هم دانش و اطلاعاتتان را افزایش دهید، چون قافیه هم بایدها و نبایدهای زیادی دارد. طبق قواعد قافیه، «درد» با «سنگ» قافیه نمی‌شود. بد نیست دربارۀ ردیف هم بدانید که مثلاً اگر در یک بیت از غزلی ردیف داریم، باید در تمامی ابیات ردیف داشته باشیم؛ پس حذف «است» در بعضی از خطوط نوشتۀ اول اشتباه است. قالب‌های مختلف شعر را بشناسید و از هر قالب، چند نمونه شعر خوب هم بخوانید. در قالب‌های مختلف چینش مصرع‌ها و قافیه‌ها متفاوت است. دانستن و بهره بردن از تمام این نکات باعث می‌شود نوشته‌هایتان ظاهر سالم‌تری داشته باشد و شبیه شعر شود؛ آن وقت است که می‌توانیم به سراغ مضمون و محتوای شعر برویم و بیشتر دربارۀ آن صحبت کنیم. موفق باشید.

منتقد : روح‌الله احمدی

روح‌الله احمدی که گاهی به اسم «بلبل» طنز می‌نویسد. متولد ۱۳۶۸ تهران شاعر، نویسنده، طنزپرداز و مجری نوازنده و مدرس هارمونیکا (سازدهنی) کوهنورد و طبیعت‌گرد - نویسنده و طنزپرداز مطبوعات و نشریات مختلف از جمله: رشد جوان و نوجوان، ماهنامه سپیده ...



دیدگاه ها - ۰

برای ارسال نظر وارد پایگاه شوید.